Enzimi su posebna vrsta proteina koji se nalaze u svim organizmima. Bez enzima nema života – oni su svojevrsni katalizatori svih biokemijskih i fizioloških funkcija u tijelu.
Primjerice, o enzimima ovisi disanje, imunitet, probava, kretanje, govor… Neke vrste enzima prirodno se stvaraju u tijelu, no enzime većinom moramo dobiti putem hrane.
Trebamo žive enzime
Sirova hrana, poput svježeg voća i povrća, klica i orašastih plodova, bogat je izvor enzima koji sudjeluju u pretvaranju hrane u energiju i zapravo su životna snaga u hrani. Namirnice biljnog podrijetla sadrže mnoge enzime kakve ljudsko tijelo i samo izlučuje tijekom probave – primjerice, proteaze i peptidaze za probavu bjelančevina, lipaze za probavu masti, amilaze i saharaze za probavu ugljikohidrata.
Svježe namirnice preporučuju se zato da bismo dobili najkvalitetnije “žive” enzime. Naime, enzimi se oštećuju ili posve uništavaju toplinom pri kuhanju i pečenju.
Mnogi enzimi štite stanice od oštećenja i upala. Primjerice, istraživanja su pokazala da enzim bromelain (nalazi se u ananasu) jača imunološki sustav i sprečava stvaranje ugrušaka u krvnim žilama.
10 činjenica koje trebate znati o ananasu
Ljekovito rezanje
Češnjak i luk sadrže enzim aliinazu čija se aktivnost povećava rezanjem, sjeckanjem ili protiskivanjem ovih namirnica zato što pritom njihove stanice “pucaju”, stvarajući pomoću aliinaze ljekovite spojeve koji češnjaku i luku daju aromu i “oštrinu”. Stoga se preporučuje da češnjak i luk odstoje najmanje 5, a najbolje 10 minuta nakon rezanja, a prije konzumiranja ili pripremanja.
Crni češnjak – delikatesa koja se odlično uklapa u slane i slatke kombinacije
Na isti način možete pustiti da nakon rezanja odstoje kupusnjače (brokula, kelj, kupus, prokulica, raštika, cvjetača…) jer se tako pojačava djelovanje enzima mirozinaze koji određene hranjive tvari pretvara u njihove aktivne oblike blagotvorne za zdravlje. Vitamin C pojačava aktivnost mirozinaze, pa je dobro poprskati narezane kupusnjače s malo limunova soka prije nego ih ostavite da nakratko odstoje.
Kupusnjače sadrže i mnoge enzime koji potiču detoksikaciju odnosno uklanjanje štetnih tvari iz organizma. Primjerice, cvjetača je bogata enzimom koji se naziva glutation transferaza, a istraživanja su pokazala da ima snažno antikancerogeno djelovanje.
Enzimi u prehrambenoj industriji
U prehrambenoj industriji enzimi se koriste za ubrzavanje biokemijskih procesa i postizanje određenih svojstava proizvoda – primjerice, u proizvodnji bistrih sokova enzimi sprečavaju pojavu mutnoće. Enzimi se koriste i u proizvodnji vina, ulja, kruha, preradi mesa i mlijeka, konzerviranju voća i povrća…
I.V.
Foto: Shutterstock
