Da bi se usporilo i odgodilo napredovanje oštećenja bubrega i nastanka potpunog zatajenja bubrega potrebna je i odgovarajuća prehrana kao dio terapije.
Bubrezi su dio su mokraćnog sustava čija je glavna uloga filtriranje otpadnih materijala iz krvi te njihovo izlučivanje zajedno s vodom putem mokraće. Dnevno se kroz ljudski bubreg profiltrira oko 200 litara krvi i izlučuje oko 2 litre otpadnih tvari i višak vode u obliku urina.
Kronična bubrežna bolest je klinički sindrom koji označava progresivno i trajno propadanje nefrona što dovodi do zatajenja svih bubrežnih funkcija. Postoji pet stadija kroničnog zatajenja bubrega, a u zadnjem stadiju neophodna je dijaliza ili transplantacija bubrega.
Bubreg ima važnu ulogu u metabolizmu kalcija i fosfora, tako da gubitak bubrežne funkcije ima utjecaja i na kosti, na način da ne dolazi do sinteze aktivnog oblika vitamina D, što dovodi do smanjenja apsorpcije kalcija iz crijeva.
Simptomi kroničnog bubrežnog oboljenja
Kod kroničnog bubrežnog oboljenja, odnosno oštećenja funkcije bubrega, dolazi do cijelog niza poremećaja funkcije bubrega. U najvećem broju slučajeva dolazi do smanjenja količine izlučene mokraće, a to znači da se produkti metabolizma ne filtriraju iz krvi nego ostaju o organizmu što tada stvara dodatne probleme. Mijenja se i odnos kalcija i fosfora, a oštećena bubrežna funkcija može dovesti i do porasta arterijskog tlaka, bilo zbog smanjene funkcije izlučivanja vode, bilo zbog pojačane sinteze hormona koji dovode do sužavanja krvnih žila.
Bubrezi također sudjeluju u regulaciji metabolizma vode i elektrolita, a manje je poznato da sintetiziraju i neke hormone. U bubregu se sintetizira i eritropoetin, hormon koji potiče koštanu srž na stvaranje crvenih krvnih stanica (eritrocita), te je zbog toga u osoba s kroničnim bubrežnim oboljenjem, ovisno o stadiju oštećenja prisutna anemija.
PREHRANA ZA KRONIČNO BUBREŽNO OBOLJENJE
Da bi se usporilo i odgodilo napredovanje oštećenja bubrega i nastanka potpunog zatajenja bubrega potrebna je i odgovarajuća prehrana kao dio terapije osobe sa kroničnim bubrežnim oboljenjem. Prehrana se temelji na unosu hranjivih tvari koje pomažu u smanjenju simptoma, održavanju krvnog tlaka i ukupnog ljudskog zdravlja. Kako je kod osoba sa kroničnom bubrežnom bolesti otežana normalna funkcija bubrega stoga je bitno prilagoditi unos pojedine hrane, a primarno je potrebno paziti na adekvatan unos bjelančevina, soli i tekućine.
Bjelančevine
Gubljenjem bubrežne funkcije dolazi do nakupljanja mokraćne kiseline u krvi, stoga je potrebno obratiti pažnju na hranu koja sadrži manje količine purina (pogledati Prehrana po bolestima: GIHT). Stoga se kod osoba sa kroničnom bubrežnom bolesti primarno savjetuje da smanje hranu koja je bogata purinima, te da najjednostavnije tri puta tjedno prakticiraju vegetarijanstvo, odnosno dane bez mesa kako bi olakšali svoje tegobe.
Hrana koja sadrži vrlo visok sadržaj purina, te se preporuča smanjiti kod kronične bubrežne bolesti su primarno iznutrice, plava riba (sardine, inćuni), muzgavci (škampi, dagnje), riblje konzerve, suhomesnati proizvodi, mesni ekstrakti, bujoni i alkohol. U slučaju uznapredovale kronične bubrežne bolesti, potrebno se obratiti liječniku i nutricionistu za točno izračunavanje potreba za bjelančevinama i prilagodbom dnevnih jelovnika.
Unos tekućine
Ovisno o stadiju kronične bubrežne bolesti možda će biti potrebno smanjit ukupan unos tekućine. To znači kontrolirati unos tekućine ne samo preko vode i napitaka, već i preko hrane (razna variva, juhe, bujoni..). Razlog tome je smanjena funkcija bubrega i nemogućnost izlučivanja otpadnih produkata iz tijela. Ukoliko dolazi do zadržavanja vode u organizmu (i do pojave edema) potrebno je smanjiti unos soli i hrane koja sadrži sol. To ne znači da količinu soli već sad ne možemo smanjiti! Jer najbolji način za manje žeđanje i umjeren unos tekućine je i putem umjerenog soljenja hrane.
Sol
Potrebe za mineralima se kod osoba sa kroničnom bubrežnom bolesti mijenjaju sukladno tome koliko je oštećenje bubrega. Uslijed napredovanja kronične bolesti bubrega, često dolazi do povećanja koncentracije određenih minerala u krvi zbog nemogućnosti izlučivanja istih preko bubrega. Iz navedenih razloga, potrebno je uskladiti količine minerala sa mogućnostima i potrebama pojedine osobe.
Koraci kako smanjiti količinu soli u svakodnevnoj prehrani
Umjesto soli probajte koristiti druge začine poput bosiljka, crvene paprike, kurkume i sl. Naviknite se na prirodan okus hrane.
Koristite svježu, neprocesuiranu hranu kad god možete. U većini slučajeva hrana koja je procesirana sadrži i veću količinu soli (odnosno natrija).
Umjesto margarina i maslaca koristite maslinovo ulje
Čitajte deklaraciju na proizvodima o količini natrija ili soli
Kad kupujete konzervirane namirnice (poput povrća) obavezno ih dobro isperite
Foto: Shutterstock
